Öğrenilmiş çaresizlik, hayatın zorluklarına karşı mücadele ederken karşılaşılan bir duygu durumudur. Birçok insanın hayatında belirli bir noktada deneyimlediği bir şeydir. Bu, insanların kendilerini güçsüz hissetmelerine ve zorlukların üstesinden gelmek için yeterli kapasiteye sahip olmadıklarına inanmalarına neden olabilir. Bu yazıda, öğrenilmiş çaresizliğin ne olduğunu, neden ortaya çıktığını ve bununla başa çıkmanın yollarını açıklayacağız.
Öğrenilmiş Çaresizlik Nedir?
Öğrenilmiş çaresizlik, bir kişinin karşılaştığı zorluklar karşısında başarısız olduğunu hissetmesine neden olan bir durumdur. Bireyler, başarısızlıkla sonuçlanan birçok deneyimden sonra, başarısızlıkların sadece onların kontrolünde olmadığını ve kaderin güçlü bir rol oynadığını düşünmeye başlarlar. Bu nedenle, kişiler, gelecekte başarıya ulaşamayacaklarına inanarak umutsuz hissederler. Bu düşünce tarzı, çaresizliği pekiştirir ve kişinin hayatındaki diğer alanlarda da kendilerini etkisiz hissetmelerine neden olabilir.
Öğrenilmiş Çaresizliğin Nedenleri Nelerdir?
Öğrenilmiş çaresizliğin nedenleri aşağıdakileri içerir:
- Olumsuz deneyimler: Bir kişi, bir dizi olumsuz deneyim yaşadığında öğrenilmiş çaresizlik hissi geliştirebilir. Örneğin, bir iş mülakatında sürekli reddedilme yaşayan bir kişi, gelecekteki iş başvurularının da başarısızlıkla sonuçlanacağına inanabilir.
- Kontrol eksikliği: Kişiler, hayatlarında yaşanan olumsuz olayların kontrolünü ellerinde tutamayacaklarını düşündüklerinde öğrenilmiş çaresizlik hissi geliştirebilirler. Örneğin, bir sağlık sorunu yaşayan bir kişi, hastalığının seyrini değiştiremeyeceklerine inanabilir.
- Dışsal faktörler: Kişiler, başarısızlıklarının sadece kendi kontrolünde olmadığını düşündüklerinde öğrenilmiş çaresizlik hissi geliştirebilirler. Örneğin, bir işi kaybetmek, ekonomik durgunluk gibi dışsal faktörler nedeniyle gerçekleşebilir.
Öğrenilmiş Çaresizliğin Üstesinden Nasıl Gelinir?
Öğrenilmiş çaresizliği yenmek mümkündür. Aşağıdaki yollar, bu durumla başa çıkmak için önerilen en etkili yöntemlerdir:
Olumsuz düşünceleri yeniden yapılandırın
Öğrenilmiş çaresizliği yenmek için, kişinin olumsuz düşüncelerini yeniden yapılandırması gerekir. İnançları ve düşünceleri ile ilgili yeni bir perspektif kazanmak, kişinin zorluklar karşısında daha güçlü hissetmesine yardımcı olacaktır.
Geçmiş başarıları hatırlayın
Geçmişteki başarıları hatırlamak, öğrenilmiş çaresizlik hissi ile başa çıkmaya yardımcı olabilir. Geçmişte başarılı oldukları alanlara odaklanarak, kişiler kendilerini güçlü ve yetenekli hissederler.
Kendine güveni artırın
Kendine güven, öğrenilmiş çaresizlik hissinin üstesinden gelmek için önemlidir. Kendine güveni artırmak için, kişiler kendilerine olumlu bir dil kullanabilirler. Olumsuz düşünceleri reddederek, kendilerini güçlü ve yetenekli olarak görmelerine yardımcı olabilirler.
Yapabilecekleriniz üzerinde odaklanın
Öğrenilmiş çaresizlik hissi, kişinin başarısız olduğu şeyler üzerine odaklanmasına neden olabilir. Bu nedenle, kişiler yapabilecekleri şeylere odaklanmalı ve kendilerini geliştirmeye çalışmalıdırlar. Böylece, daha fazla kontrol duygusu kazanacaklar ve çaresizlik hissini azaltacaklardır.
Destek alın
Çaresizlik hissi ile başa çıkmak için, kişilerin destek almaları gerekebilir. Arkadaşlar, aile üyeleri veya bir danışman, kişilere olumlu bir bakış açısı kazandırmak ve zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olabilir.
Sonuç
Öğrenilmiş çaresizlik, birçok insanın hayatında deneyimlediği bir duygu durumudur. Olumsuz deneyimler, kontrol eksikliği ve dışsal faktörler, bu hissiyatın nedenleri arasında yer almaktadır. Ancak, öğrenilmiş çaresizliği yenmek mümkündür. Olumsuz düşünceleri yeniden yapılandırmak, geçmiş başarıları hatırlamak, kendine güveni artırmak, yapabileceklerimize odaklanmak ve destek almaktan yararlanarak, kişiler bu hissiyattan kurtulabilir